دیس پنجاب

جد کسے نے جد کسے وی ماں نوں وٹّے مارے

رب ای جانے رب دی کہڑی تھاں نوں وٹّے مارے

میں ویکھے نیں ساری عمراں دھپاں دے وچ سڑدے

رُکھ نوں جہناں دھکے دِتے چھاں نوں وٹّے مارے

جد وی پیار سنہڑے لَے کے تیرے پنڈ نوں ٹریا

خبر اے مینوں کہنے کہنے کاں نوں وٹّے مارے

پہلاں پھُل سُٹدے سی تے فر اوہ ویلا وی آیا

میں تے میں ساں سجناں میرے ناں نوں وٹّے مارے

ایتھوںدے ای لوک سی بھلیا ہور کِتوںنہیں آئے

جہناں بھری پرھیا وچ نیاں نوں وٹّے مارے

اک عرصے لئی جہناں نے اک ہاں لئی ترلے مارے

دُکھ ہویا جد اوہناں اوسے ہاں نوں وٹّے مارے

اج فر سندھوؔ پنڈ دے چوک چ اک مجبور نوں لوکاں

اِنج لگدا سی جسراں مَجھ یاں گاں نوں وٹّے مارے

اِکے رُکھ تے پَل کے چڑیاں

رہ نہ سکیاں رَل کے چڑیاں

باز کمینے کچیاں کھا گئے

بندے کھا گئے تَل کے چڑیاں

اِک اِک پنجرے پا دیندے نیں

ماپے ہتھیں ول کے چڑیاں

مُڑ کے جنگلیں جا وڑِیاں نیں

شہراں توں سڑ بل کے چڑیاں

لَے نی مائے ٹر چلیاں نیں

شگناں دے رنگ مل کے چڑیاں

دُکھ دے گیت سُناون سندھوؔ

گھر گھر عمروں ڈھل کے چڑیاں

سبھ دے سانجھے رُکھ تے سبھ دی سانجھی چھاں سی پُترا

ایسے لئی تے جنت پِنڈ دا دُوجا ناں سی پُترا

ساڈے ویلے پگاں والے پَتاں دے سن راکھے

ساڈے ویلے ہوندا اینا سُکھ وی تاں سی پُترا

اک دوجے توں ودھ کے ساڈی اکھ حیاء سی کردی

اِک دُوجے لئی ساڈے دل وچ وادھو تھاں سی پُترا

ویلھے ہتھ سرداری لے گئے‘ کم دے رہ گئے کمی

اُنج تے ساڈا سبھ د ا اک ای پیو تے ماں سی پُترا

جہناں ساتھوں چوری کھا کے سانوں ای وکھ کیتا

اوہناں وچوں کجھ تے ساڈے اپنے کاں سی پُترا

سانوں ونڈ کے بن گئے ایتھے اوہ جاگیراں والے

اوہنیں وقتیں جہناں کول نہیں اک گھماں سی پُترا

سندھوؔ تینوں کیہ کیہ دسے کھنڈ وکھا کے سانوں

ونڈن ویلے زہر ونڈیجے دوہاں داں سی پُترا

جہڑی سوچ دی لوڑ سی سانوں‘ اوہدا کال اے چاچا

تاں تے ساڈا ڈنگراں توں وی بھیڑا حال اے چاچا

مینوں توں ایہ سوچ کے دس کھاں اپنے دیس دے اندر

بے وسیاں تے بے حسیاں نوں کِتواں سال اے چاچا

مینوں چُپ کرا دیندے نیں‘ اوہنوں کُجھ نہیں کہندے

اوہ تگڑے دا پُتر وی تے کل دا بال اے چاچا

گھر گھر لگی اِٹ تے جے مزدور دا لہو نہیں لگیا

مینوں وی فر دس کھاں ایہدا رنگ کیوں لال اے چاچا

جو جمے آں سہندے پئے نیں ماڑے ای دُکھ سارے

اپنے پِنڈ تے رب وی خورے تگڑے نال اے چاچا

ہُن وی جے نہ لوکیں بدلے تے فر اس توں اگے

سدھی ساویں انھے کھوہ وچ انھی چھال اے چاچا

جہڑے باغ نوں لاندے رہ گئے توتے‘ مور تے چڑیاں

گرجھاں تے کجھ کاواں رل کے دِتا گال اے چاچا

نِت گلی چوں لنگھدا اے جو واء دے بُلے ورگا

باقی دا توں چھڈ‘ پر اوہدی ٹور کمال اے چاچا

سندھوؔ اِکو گل پُچھدا اے دُور کرن وچ سانوں

بندے ہُن تک سمجھے کیوں نہیں کہنندی چال اے چاچا

تھاں تھاں رب دی رحمت وسدی کِردا نور سویرے

اج وی آئوندا ساڈے پِنڈ وِچ ویکھ سرور سویرے

میں سُنیا جد پتھراں پڑھیاں پاک نبیؐ دیاں نعتاں

اللہ اللہ کردا سی ہر رُکھ دا بور سویرے

اوہدا وِرد پکائوندے پنچھی چوگاں لئی اُڈ جاندے

اوہدی آس تے ٹُر پیندے نیں سبھ مزدور سویرے

قسمے اک اک گھر تے قسمے اک اک ویڑھے اندر

روز توحیدی تپدا ڈِٹھا میں تندور سویرے

میری جنتی ماں سی قسمے روز مصلے اُتوں

اُٹھدی پاک دروداں والا بھر کے پور سویرے

آ کے ویکھ نمازاں پڑھدے اج وی اک مسیتے

ساڈے پِنڈ دے تگڑے ماڑے‘ تے مجبور سویرے

رب سلامت رکھے سندھوؔ چانن ساڈے پِنڈ دا

یار کدی نہ ہوون ساڈے پِنڈ توں دُور سویرے

ہسدا وسدا کچا ویڑھا راٹھاں نوں نہیں پُجدا

ماڑے گھر دا رِڑھیا ریڑھا راٹھاں نوں نہیں پُجدا

اِک نہ اِک تے ہر اِک پِنڈ ای ہوندا اے جو رَڑکے

ساڈے پِنڈوں میں آں جہڑا راٹھاں نوں نہیں پُجدا

ٹُر جا بھاویں، مُکھ پَرتا کے ویکھ تے سہی

ہَس کے تَک یاں گُھوری پا کے،ویکھ تے سہی

ورہیاں دی پہچان دا کُجھ تے مان رہوئے

اپنا جان کے یا اوپرا کے ،ویکھ تے سہی

خورے سانوں دوجی زندگی لبھ جاوے

اکھیاں دے وچ اکھیاں پا کے ویکھ تے سہی

تیرے توں وی ودھ کے تیرے سَکھے آں

ساڈے تے کوئی حکم چلا کے ویکھ تے سہی

مگروں بھاویں لا دئیں لارا لَپا کوئی

حالے ساڈا شُغل بنا کے ویکھ تے سہی

ایس توں پہلاں پانی سر توں لَنگ جاوے

سانوں اپنا ہَتھ پَھڑا کے ویکھ تے سہی

کھوہ پیندی نوں رکھاں کِتھے

دھر کے آواں اکھاں کتھے

تیرا میرا جوڑ ای کیہہ اے

کوڈی کِتھ تے لکھاں کتھے

ﺍﮐﮭﺎﮞ ﺳﺎﮨﻮﯾﮟ ﮐِﻨﺞ ﺍﮐﮭﺎﮞ ﺩﮮ

ﺳُﮑﮫ ﻧﮯ ﺍِﭨﺎﮞ ﮈﮬﻮﺋﯿﺎﮞ

ﺩُﮐﮫ ﮨﻮﯾﺎ ﺟﺪ. ﭘُﮭﻼﮞ ﻭﺭﮔﮯ.

ﻣُﮑﮫ ﻧﮯ ﺍِﭨﺎﮞ ﮈﮬﻮﺋﯿﺎﮞ

ﺍﯾﻮﯾﮟ ﺗﮯ. ﻧﺌﯿﮟ. ﻣِﺘﺮﺍ ﺑﻦ. ﮔﺌﮯ

ﺗﯿﺮﮮ ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺭﮮ

ﻟﻮﮌ. ﮐﺴﮯ ﺩﯼ ﮔﺎﺭﺍ. ﺩِﺗﺎ ﺑُﮭﮑﮫ

ﻧﮯ. ﺍِﭨﺎﮞ. ﮈﮬﻮﺋﯿﺎﮞ

ﺑﺎﺅ ﺟﯽ ﻣﯿﮟ ﺍِﻧﺞ ﻧﺌﯿﮟ ﭘﮍﮬﯿﺎ

ﭘﮍﮬﻦ ﻟﺌﯽ ﺳﺎﮈﮮ ﮔﮭﺮﺩﯼ

ﭼﮭﺎﮞ ﻧﮯﮔﮭﺮﮔﮭﺮ ﺑﮭﺎﻧﮉﮮ

ﻣﺎﻧﺠﮯ ﺭُﮐﮫ ﻧﮯ ﺍِﭨﺎﮞ ﮈﮬﻮﺋﯿﺎﮞ

ﭘُﺠﺪﮮ ﺳﺮﺩﮮ ﺩﻧﺪﯾﺎﮞ

ﮐﮉﮬﺪﮮﺳُﮑﮫ ﻧﻮﮞ ﮐِﻨﺞ

ﺳﻤﺠﮭﺎﻭﺍﮞ

ﮐﮩﮍﮮ ﺩُﮐﮭﻮﮞ ﺧﻮﺭﮮ. ﮐﮩﮍﮮ.

ﺩُﮐﮫ ﻧﮯ. ﺍِﭨﺎﮞ ﮈﮬﻮﺋﯿﺎﮞ

ﺍﺝ ﻭﯼ ﺍِﭨﺎﮞ. ﮈﮬﻮﻭﻥ. ﻭﺍﻟﮯ ﺍﻭﮨﯿﻮ

ﻧﯿﮟ. ﻧﺎ ﺳﻨﺪﮬﻮ

ﺍﻭﮦ ﺟﮩﻨﺎﮞ ﺩﮮ ﺟﻤﻨﻮﮞ ﭘﮩﻼﮞ

ﮐُﮑﮫ ﻧﯿﮟ ﺍِﭨﺎﮞ ﮈﮬﻮﺋﯿﺎﮞ

تھر تھر کنبدے پر چڑیاں دے

ربا لاہ دے ڈر چڑیاں دے

تیرے پکیاں مَحلاں کھوہ لئے

نکے نکے گھر چڑیاں دے

پپل، ٹالہی، بوڑھاں پُٹ کے

سِر نہ ننگے کر چڑیاں دے

اِل تے کاں دے رولے وچ وی

حق جاندے نیں مر چڑیاں دے

شِکری رُت اے ویکھیں کدھرے

لیکھ نا جاون ہر چڑیاں دے

موسم بھاویں جو وی ہووے

رہندے پلُو تر چڑیاں دے

سُکھ جے وس وچ ہوون سندھوؔ

ویڑھے دیواں بھر چڑیاں دے

خورے کِہڑی جُوہے ٹُر گئے

اکھ دے انگ تے ساک 

گلیاں وِچ ولاویں کھاندے 

پھگن، چیت، وساکھ

سجری رُت دی وینی اُتے

سجدے سُر سنگیت 

الھڑ واواں پِچھے پِچھے

پِل پِل کردے ناگ

دھرت ہلاؤندی ٹور چوں کِردے

مِٹھے مِٹھے بول

ساہ دی پینگھ تے ہونٹے لیندی

مہندی دی خشبو

پوہ دے پال تھکے دِل نوں

مُٹھیاں بھردی دُھپ

شِکر دُپہریں پِپلاں تَھلّے

گلاں کردے چاء 

سمیاں دی راہ ڈک کھلوندے

سورج دے کئی رنگ

رنگلی سوچ دے بَنیاں اُتے

کِھڑ کِھڑ ہسدے دِن 

پورے چن دے آل دوالے

نظماں لِکھدی رات 

(فالسےدے باغ وچ ہون والی تِن زنانیاں دی لڑائی تے کجھ سطراں)

نی چوہڑئے

کوہجئے، کالیئے

نی کالے کرماں والئے

تری جرات کیویں ہوئی نی

ساڈھے بھانڈیاں نوں ہتھ لان دی

ساڈھے بھانڈے پاک تے صاف نیں

ایہہ ساری دنیا جاندی

ساڈھے ویر نوں توں للکاریا

کیوں بھانڈیاں وچ مونہہ ماریا

سڑ مردی نال تریہہ دے

ساڈھے ویر نوں نا للکاردی

نا بھانڈیاں وچ مونہہ ماردی

نی پکے رنگ دیئے کافرے

اسیں دیواں نت دہائی نی

تینوں آوے کسے دی آئی نی

نی چوہڑیئے، کوہجئے، کالئے

نی کالے کرماں والیئے

ساڈھے کھٹے مٹھے فالسے

ترے ہتھوں ہوئےپلیت نی

دھو دھو کے کلمہ پھوک کے

ساہنوں کھڑنے پئے مسیت نی

اساں رل مسیتے جاونا

ایہہ ملا روگ مکاونا

تاں فالسے ہوسن پاک نی

تینوں مار کے دبنا خاک نی

چوہڑی۔۔۔

مینوں کافر آکھن والیو

نی اندروں اندروں کالیو

فتوے دے آرے چاڑھ کے

مینوں وچوں چیرن والیو

نانک دی دھرتی نند کے

نی قہر کماون والیو

مینوں راہے پاون والیو

اک تِیلی دھرم دی بال کے

نی اگاں لاون والیو

ہتھ بنھ کے اک سوال جے

بخشو دنیا دی جان نی

پھل بیجو پیار پریم دے

پڑھو آپ وی کدے قرآن نی

مینوں دسو کتھے لکھیا

گل گل تے لینی جان نی

تیرے ساہیں، ساہ لینے آں

ساہ کیہڑے نے، پھاہ لینے آں

راتیں کوڑیاں سچیاں کر کے

دن دیاں کندھاں ڈھاہ لینے آں

بھکھ تے مر گئی، ننگ ای کج لو

کنکاں چھڈ،۔۔۔۔۔۔کپاہ لینے آں

ایس لئی جھولی خالی رہ گئی

اوہ لینے آں،۔۔۔۔۔آہ لینے آں

شیشہ جے اکواسا اے ساتھوں

اپنا منہ،۔۔۔۔۔۔۔لکا لینے آں

جان ایہہ کنڈیو کنڈی ہوئی

چھالیاں نال،۔۔۔۔ویاہ لینے آں

تیری اکھ، دراڈا ویکھے۔۔۔!

تینوں ہتھ، وخا لینے آں۔۔!

ترے ہتھ دے اشارے تے کھلوتاں

اجے دوجے کنارے تے کھلوتاں

جے اکھ جھمکی تے ڈگنائیں وانگ اتھرو

میں پلکاں دے چبارے تے کھلوتاں

بنا کے ریت دے گھر پانیاں تے

دعاواں دے سہارے تے کھلوتاں

ہوا نکلی تے آجاناں ایں تھلے

میں ساہواں دے غبارے تے کھلوتاں

توں آکھیں تے اگاں ٹوراں کہانی

ترے اگلے ہنگارے تے کھلوتاں

تیری مرضی میں لے کے خالی جھولی

ترے وسدے دوارے تے کھلوتاں

اجے ایوب تیرا پیار لے کے

تیرے مٹھے بلارے تے کھلوتاں

یا تے واء وچ ہَوکا رَلیا ہویا اے

یا فر ہجر سنیہڑا گھَلیا ہویا اے

گل نہیں موڑی سجن بے اتبارے دی

میں پانی تے پتھر ٹھَلیا ہویا اے

اَیر کھڑیجی یاد دا لبھیا ہونا ایں

مَجھ توں وڈا سِک دا کَلیا ہویا اے

میری آس جے اَلہڑ نہیں تے سجنا وے

تیرا ہجر وی عمروں ڈھلیا ہویا اے

میری اج مزدوری چوکھی بن دی اے

اج مُڑھکے وچ لہو وی رلیا ہویا اے